Een vernieuwde Vlaamse beleidsvisie voor immaterieel erfgoed!

De oorspronkelijke visienota dateert van 2010 toen de Vlaamse overheid voor het eerst een beleidsvisie over immaterieel cultureel erfgoed presenteerde. De Visienota 2010 zette de krijtlijnen uit voor een vernieuwend beleid, gestoeld op de Unesco-Conventie van 2003 en vormde meer dan een decennium de referentietekst voor ontwikkelingen in het beleid en het veld. Met vele evoluties in Vlaanderen en internationaal, in het erfgoedveld, bij erfgoedgemeenschappen en in de brede samenleving was de visienota aan actualisering toe. 

De voorbije twee jaar organiseerde het Departement Cultuur, Jeugd en Media een actualiseringstraject waarbij erfgoedgemeenschappen en -beoefenaars werden geïnterviewd en experten uit de cultureel-erfgoedsector hun inzichten deelden. Gelijktijdig liep in 2021 de meerjarige rapportage voor Unesco. Beide trajecten vormden de basis voor de geactualiseerde visietekst.

Focus voor de komende jaren

Het Vlaamse beleid wil de komende jaren aandacht voor verbreding (want immaterieel erfgoed heeft vele verschijningsvormen) en wil ook nieuwe generaties warm maken voor immaterieel erfgoed. Immaterieel erfgoed borgen is immers zorgen voor morgen.

Het immaterieel-erfgoedbeleid is nog steeds een vrij jonge tak aan de erfgoedboom en heeft een eigenheid, waarvoor aparte zorg en aandacht vanuit het beleid nodig zijn.

Het voorbije decennium is in Vlaanderen een wijdvertakt netwerk gegroeid van erfgoedgemeenschappen en ondersteunende erfgoedorganisaties,... Dit bestaande ecosysteem moeten we verder voeden en verduurzamen. Werkplaats immaterieel erfgoed vervult binnen dat netwerk een belangrijke coördinerende rol en motorfunctie.

De beleidsinstrumenten voor immaterieel erfgoed zijn vandaag nog eerder beperkt, zeker in vergelijking met het roerend en onroerend erfgoed. De Vlaamse overheid wil haar beleidsinstrumentarium rond immaterieel erfgoed de komende jaren laten groeien.

Vlaanderen speelde tien jaar geleden in internationaal perspectief een voortrekkersrol in de ontwikkeling van een beleid rond immaterieel erfgoed. Intussen dienen zich in steeds sneller tempo nieuwe ontwikkelingen en uitdagingen aan. Het komende decennium wil de Vlaamse overheid met de vele betrokken spelers in dit veld nieuwe sprongen vooruit maken. De geactualiseerde beleidsvisie zoals ze in deze nota wordt voorgesteld, biedt daartoe het kader. 

De volgende 8 uitdagingen worden zo naar voren geschoven om de komende jaren volop te ontwikkelen en aan de slag te gaan:

1. Versterken van erfgoedgemeenschappen en immaterieel-erfgoedpraktijken

2. Zichtbaarheid en maatschappelijk bewustzijn rond immaterieel erfgoed vergroten 

3. Breder en diverser immaterieel erfgoed in kaart brengen, onderzoeken en documenteren 

4. Het immaterieel-erfgoedveld meerstemmig ontwikkelen

5. Immaterieel erfgoed in duurzame ontwikkeling verkennen

6. Immaterieel-erfgoedwerking in de cultureel-erfgoedsector duurzaam uitbouwen en verdiepen

7. Beleid rond immaterieel erfgoed binnen breder cultuurbeleid, andere beleidsdomeinen en beleidsniveaus ontplooien

8. De internationale beleidsvoering rond immaterieel erfgoed verder uitbouwen en differentiëren

Meer over het Vlaamse beleid voor het borgen van immaterieel erfgoed