Initiatieven van de stad Dendermonde in aanloop naar de Ros Beiaard-ommegang: B-Rossen en Wildemanloop met Dendermondse pijnders

Wat & Hoe

Het Ros Beiaard in Dendermonde gaat één keer in tien jaar uit. Maar ook in de jaren zonder ommegang leeft dit erfgoed, want zowel de aanloop ernaartoe als de terugblik achteraf houden het erfgoed mee levend. Door de coronacrisis werd de ommegang van 2020 uitgesteld naar 2021. In 2019 organiseerde de stad een aantal opmerkelijke projecten. Ook al vond de ommegang uiteindelijk niet plaats in 2020, het zijn en blijven mooie voorbeelden van het borgen van immaterieel erfgoed. Met het project B-Rossen voor het Ros! organiseerde de stad voor de lagere scholen creatieve workshops met (lokale) kunstenaars en verenigingen. De workshops maakten kinderen warm voor het immaterieel erfgoed van hun eigen stad. Door de coronamaatregelen is het resultaat van de workshops vooral digitaal ontsloten. Ook de Wildemanloop met Dendermondse pijnders was een opmerkelijk initiatief, met een grote verbindende kracht. De pijnders zijn vermoedelijk de oudste, nog actieve, vereniging binnen de traditie van de Ros Beiaard-Ommegang. De pijnders hadden in het verleden het monopolie over het lossen en laden van schepen en het kelderen van wijn en bier. In de ommegangen mochten alleen zij het Ros Beiaard dragen. Voor wie geen echt ‘pijndersbloed’ kon aantonen door afstamming, was de enige manier om toch pijnder te kunnen worden het lopen van de ‘wildeman’. Vanuit dit gegeven organiseerde de Gilde der Vrije Pijnders in 2019 een Wildemanloop. Duizenden supporters juichten de kandidaten toe bij hun fysieke proeven. De Wildemannen ontvingen daarna een oorkonde. Dit initiatief had door het inschakelen van een heel actieve lokale organisatie een erg verbindende kracht. 

Waarin zit de kracht van uw initiatief?

Beide initiatieven zijn op zich heel verschillend qua aanpak en doelgroep, maar tonen samen mooi aan hoe aan onze ommegang een hele gemeenschap vasthangt. De tienjarigen maken voor het eerst een Ros Beiaard mee. Ze gaan er heel onbevangen mee om, maar het wordt allicht een herinnering voor het leven. De pijnders hebben meestal al vele ommegangen meegemaakt en zij benaderen hun traditie, die al sinds de middeleeuwen bestaat, dan weer met een grote sérieux. Het verenigen van een eeuwenoude traditie met de ludieke actie van de wildemanloop is een erg boeiende manier om het erfgoed te benaderen. Samen illustreren de acties symbolisch hoe een hele erfgoedgemeenschap van jong tot oud continuïteit en borging van onze traditie garandeert.

Wat is uw gouden raad voor anderen?

Maak mensen trots deel uit te maken van een traditie, het besef dat ze mee geschiedenis schrijven, dat hun acties en participatie een blijvende waarde hebben! Daarmee motiveer je een hele erfgoedgemeenschap om het voortbestaan te ondersteunen.

Onderneemt u nog andere acties waar u trots op bent? Of hebt u plannen voor andere acties waar u naar uitkijkt?

Zoals de traditie het wil, blijft het Ros Beiaard binnen de stadsmuren van Dendermonde. ‘Rosse buurten’ is een gemeenschapsvormend participatief project, waarbij de deelgemeenten worden betrokken. Via een eigen stoet van zelfgemaakte praalpaarden brengen inwoners van de deelgemeenten elk hun ode aan het Ros Beiaard. Wegens het uitstellen van de ommegang door corona, moesten we ook dit initiatief verschuiven, maar we kijken er toch al heel erg naar uit. 

Tom Houtman, adjunct-coördinator Ros Beiaardommegang