Draadpoppen maken

Een draadpop of marionet is een pop waarbij de armen, benen, rug en/of andere lichaamsdelen aan draden hangen. De poppenspeler bedient de draden van bovenaf, vaak met een houten manipulatiekruis. Er is dus geen rechtstreeks contact tussen de pop en de hand van de speler. Wanneer de draadpop niet gemanipuleerd wordt, lijkt het slechts een levenloos voorwerp. Het is pas wanneer de speler de pop laat bewegen dat deze echt tot leven komt. Het is net als magie die doet geloven in surrealistische dingen.

Van concept tot draadpop
Volgens poppenmaker Samuel Lepetit zijn er twee manieren om een marionet te maken: ofwel start je vanuit een personage ofwel vanuit een verhaal. Wanneer je start vanuit een personage, ontwerp je eerst de pop zelf. Je geeft vorm aan het personage en geeft deze bepaalde eigenschappen. Wanneer de pop klaar is, bouw je er een volledig universum en een verhaal rond. De tweede manier is om te starten vanuit een verhaal waarin een personage voorkomt. In functie van dat verhaal ga je de pop vormgeven en er eigenschappen aan toewijzen.

Het bouwproces van de draadpop verschilt van maker tot maker. Hieronder bekijken we stap voor stap hoe Samuel Lepetit en zijn leerlingen te werk gaan.

Eerst bedenken ze het concept: Wie of wat is het personage? Welke vorm moet de pop krijgen? Moet het personage er realistisch uitzien of niet? Hoe gedraagt het personage zich? Ze moeten ook verschillende technische vragen beantwoorden: Willen ze de pop maken uit hout, metaal, PVC of een ander materiaal? Hoe groot en hoe zwaar moet de pop zijn? Door hoeveel spelers zal het bediend worden? Welke bewegingen moet de pop kunnen maken?

Vervolgens maken ze een moodboard en doen ze onderzoek naar het onderwerp. Ze verzamelen afbeeldingen, bestuderen de verschillende aanzichten (hoe ziet het onderwerp eruit in voor-, zij-, boven- en onderaanzicht?), bekijken video’s over hoe het onderwerp zich beweegt, bestuderen de anatomie van het onderwerp …

Wanneer het onderzoek afgerond is, maken ze een ontwerp (op schaal) van de draadpop. Eerst maken ze schetsen van de verschillende aanzichten op millimeterpapier. Vervolgens maken ze een 2D-prototype door de schets over te zetten op karton. Door de kartonnen ledematen aan elkaar vast te maken met splitpennen, gaan ze na of de vorm goed zit en of alle gewrichten goed bewegen. Daarna beginnen ze aan een 3D-prototype: ze maken gebruik van de 2D-aanzichten om de pop uit te snijden uit polyurethaanschuim of isomo. Met het 3D-model gaan ze na hoe alle gewrichten in elkaar passen en hoe de draden aangebracht moeten worden. Doorheen dit hele proces worden schetsen en prototypes verschillende keren opnieuw gemaakt totdat alles goed zit.

Pas wanneer ze tevreden zijn met het prototype, beginnen ze met de draadpop zelf. Daarvoor keren ze eerst terug naar het millimeterpapier en berekenen ze hoe groot alle ledematen in ware grootte moeten zijn. Vervolgens worden alle ledematen gemaakt. De technieken en de materialen die hiervoor nodig zijn, zijn afhankelijk van het materiaal waaruit de pop gemaakt wordt. Ook om de ledematen aan elkaar vast te maken, zijn er verschillende technieken. Zo kan een staaldraad door de ledematen getrokken worden of kunnen een uitstulping en een inkeping in elkaar passen.

De volgende stap is om de draden aan de pop vast te maken. Er zijn verschillende factoren die deze stap beïnvloeden: Welke ledematen moeten kunnen bewegen? Welke bewegingen moeten ze maken? Hoeveel wegen de pop en de ledematen? Wat is het evenwichtspunt? Uit welk materiaal zijn de draden gemaakt?

De poppenspeler en de draadpop vertellen samen het verhaal
Het proces is nog niet ten einde wanneer de draadpop gemaakt is. De poppenspeler en de draadpop moeten elkaar namelijk leren kennen voordat ze een voorstelling kunnen spelen. De speler moet veel oefenen om te weten hoe de draadpop precies beweegt en om de bewegingen er zo natuurlijk mogelijk uit te laten zien. Uiteindelijk zal de poppenspeler de draadpop tot leven brengen op het podium en vertellen ze samen een verhaal aan het publiek.

*Poppenmaker Samuel Lepetit leerde het ambacht ooit van de Brugse Martin Herman en deelde zijn passie voor draadpoppen met Maarten en Joris Janssens via een beurs van de Vlaamse overheid voor het doorgeven van vakmanschap in een meester-leerling traject.