GNAWAFESTIVAL EN JOLA-PROJECT VAN MUZIEKPUBLIQUE EN KARKABA VAN METX

Register van Inspirerende Voorbeelden

Het Gnawafestival en JOLA-project werden in 2020 genomineerd voor het Register van inspirerende voorbeelden voor het borgen van immaterieel erfgoed, en door de minister voor cultuur op het Register geplaatst voor drie jaar. Uniek aan de Brusselse gnawascene is een muziekstijl die deels loskomt van rituelen en religieuze codes. Ze staat ook open voor jongeren die geen banden hebben met de traditionele Gnawagemeenschap. Samenwerkingen met muzikanten uit andere muziekgenres zorgen voor interessante kruisbestuivingen, wat een vernieuwing van het genre meebrengt.

Wat & Hoe 

Gnawamuziek is een spirituele muziekstijl die luisteraars in trance brengt en haar oorsprong kent in West-Afrika. De muziek heeft een plek in de Marokkaanse cultuur. Brussel wordt gezien als de Europese hoofdstad van de gnawamuziek. Er wonen een veertigtal gnawamuzikanten. Het JOLA-project brengt de artiesten voor het eerst samen in een album dat de Brusselse gnawawereld weerspiegelt. Muziekpublique koppelde in 2020 ook een Brussels festival aan de release van deze cd.

In september-oktober 2019 organiseerde de Centrale het eerste grote gnawafestival in Gent. Karkaba maakte deel uit van de grote gnawaopeningsparade. Karkaba is een groep jonge Brusselse muzikanten, met voornamelijk Marokkaanse roots. Onder leiding van Mâalem (muziekmeester) Driss Filali en Mohamed Said Akasri leren ze traditionele gnawamuziek, dans en zang. De groep promoot niet alleen hun traditionele muziek, maar ook de uitwisseling en fusie met andere muziekstijlen. Zo werken zij reeds een aantal jaar samen met de koperblazers van Remork, een MetX ensemble. 

De coronacrisis heeft een zeer grote impact op het erfgoed: alle repetities en concerten vallen weg. De wekelijkse repetities zijn ook ontmoetingsmomenten, en die zijn dus ook verdwenen. Gnawamuziek is een groepsgebeuren. Percussionisten en dansers kunnen niet alleen oefenen. Toch doet MetX in tijden van crisis z’n uiterste best om het Gnawaerfgoed levend te houden. Zo werden er 2 nummers opgenomen in de MetX home studio, met aparte ritme tracks door gnawamusici. Daarnaast werd een MetX ‘tutorial’ filmpje voorbereid van een nummer met gnawaritmiek. Daarbij wordt de relatie tussen ritmiek en de verschillende melodische lijnen (bas, melodie, begeleiding) uitgelegd. Om het wegvallen van de wekelijkse repetities enigszins te compenseren, werden in de zomer 2020 extra repetities georganiseerd bij partnerorganisaties in Molenbeek en Brussel Stad met steun van VGC-StaycationBXL. Zo vergroot ook de instroom van nieuwe speleres. Zeer recent ook vond een coronaproof mini streaming concert plaats met 3 musici (2 gnawa,1 saxofoon). Dat werd online uitgezonden tijdens de week van de muziek van 8 tot 14 februari. 

Waarin zit de kracht van uw initiatief? 

De wekelijkse repetitie vindt plaats in MetX-lokalen, die zich in de ruimere context van Brede School Brussel situeren. Karkabadeelnemers oefenen dus niet in een gnawaniche, maar hebben veelvuldig contact met andere personen en organisaties, waaruit dan weer nieuwe samenwerkingen ontstaan. We noemen bv. Zinnekeparade, de muziekacademie Brussel en verschillende MetX-producties. Gnawamusici geven ook regelmatig workshops aan derden. De opbrengst bestaat uit de veelvuldige samenwerkingen, de vriendschappen tussen mensen uit verschillende gemeenschappen, de artistieke output die verder evolueert.

Wat is uw gouden raad voor anderen?

Het is belangrijk om een vertrouwensband te creëren tussen deelnemers, lesgevers, producent(en). De lessen en workshops worden (uiteraard) door leden van de Gnawagemeenschap gegeven. Zij staan ook in voor het merendeel van de rekruteringen van nieuwe deelnemers. Duw lessen en rekrutering niet in een ‘westers’ format. Laat begaan en laat gebeuren. Met ups en downs. 

Onderneemt u nog andere acties waar u trots op bent? Of hebt u plannen voor andere acties waar u naar uitkijkt? 

Wij kijken er vooral naar uit om lessen terug op te starten en concerten te kunnen spelen. En we gaan op zoek naar nieuwe, uitdagende samenwerkingen. 


Luc Mishalle voor MetX

Voorbeeldacties: zo geven mensen immaterieel erfgoed toekomst