HET 2DE SPOOR VAN FELIX ART & ECO MUSEUM

Register van Inspirerende Voorbeelden

In het centrum van Drogenbos, ligt het FeliX Art & Eco Museum op het domein dat ooit van schilder en boer Felix De Boeck (1898-1995) was. Het museum werkt met twee grote luiken. Enerzijds is er FeliX Eco, het ecologische luik dat zich ontplooit tussen de bomen, en in en rondom de hoeve van De Boeck op het museumdomein. Daarnaast is FeliX Art het artistieke luik van de organisatie. Beide luiken groeien steeds meer naar elkaar toe. Bij FeliX Art & Eco Museum is ook aandacht voor de integratie van immaterieel erfgoed in de museale werking. Daarom werd het museum in 2022 genomineerd voor het Register van inspirerende voorbeelden voor het borgen van immaterieel erfgoed, en door de Vlaamse minister van Cultuur voor drie jaar op het Register geplaatst.

Wat & Hoe

FeliX Art & Eco Museum borgt proactief immaterieel erfgoed dat verband houdt met het werk en leven van Felix De Boeck als schilder-boer. Vanuit het geloof in de gemeenschapsvormende kracht van dat immaterieel erfgoed zet het museum, samen met vrijwilligers, lokale verenigingen, Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei en ZENDER, in op diverse erfgoedpraktijken die raakvlakken hebben met de museale werking en ecologische duurzaamheid. 

Bij de ruimtelijke en museale ontwikkeling van Felix Art & Eco Museum was het stimuleren en verhogen van de betrokkenheid van de uiteenlopende (erfgoed)gemeenschappen binnen de faciliteitengemeente een belangrijke doelstelling. Met projecten, activiteiten en programma’s rond immaterieel erfgoed zorgt het museum bij diverse deelnemers voor een gevoel van samenhorigheid. 

Door immaterieel erfgoed transversaal in te zetten om participatie te stimuleren, maakt het museum de ommezwaai van kunstmuseum naar gemeenschapsmuseum. Het museum positioneert zich als een toegankelijke plek en contactzone. Door bruggen te slaan tussen erfgoed- en taalgemeenschappen, en tussen verleden, heden en toekomst, toont het museum hoe immaterieel erfgoed een hefboom kan zijn voor maatschappelijke betrokkenheid en welzijn. Het initiatief toont hoe een museum en erfgoedgemeenschappen kunnen samenwerken om immaterieel erfgoed te borgen.  

Waarin zit volgens u de kracht van uw initiatieven? 

We laten ons in de museumwerking rond immaterieel erfgoed inspireren door De Boeck en het legaat dat hij ons toevertrouwde. De museale collectie (kunstobjecten, huisraad, agrarisch erfgoed, …), aspecten uit het leven van de kunstenaar, maar ook het domein met o.a. een boomgaard, maken het mogelijk om immaterieel erfgoed in te zetten. We doen dat niet alleen voor educatieve doeleinden maar ook om de maatschappelijke betrokkenheid te vergroten. Onze missie die streeft naar samenhorigheid en (ecologische) duurzaamheid brengen we zo in de praktijk. Erfgoedpraktijken rond de bakovencultuur, (hoogstam-)fruitcultuur, ambachten die verband houden met de natuur, … zijn een wezenlijk onderdeel van onze museale werking. Daardoor kunnen onze bezoekers naast kunst ook een waaier aan erfgoedpraktijken beleven. Zo komen we tegemoet aan de schenkingsvoorwaarden van De Boeck en houden we zijn unieke erfenis op een dynamische manier levend. Participatie, verantwoordelijkheid en toekomstgerichtheid zijn daarbij de sleutelwoorden.

Wat is uw gouden raad voor anderen? 

Wij hebben ons altijd vastgehouden aan onze eigen inhoudelijke strategie en visie. Wars van veranderde trends en beleidsaccenten dient een organisatie zich in de eerste plaats te focussen op de intrinsieke waarden die het deelt met de omliggende (erfgoed)gemeenschappen. 

Een eigen koers varen, betekent dat je verschillende noden en opportuniteiten continue afweegt. Daarbij is het belangrijk om niet af te wijken van de betekenissen die besloten liggen in een erfgoedlegaat. Als je eerste analyse juist zit, namelijk een correcte inschatting en ontleding van je bestaansreden, dan dienen er zich altijd mogelijkheden aan. 

Onderneemt u nog andere acties waar u trots op bent? Of heeft u plannen voor andere acties waar u naar uit kijkt? 

Onze activiteiten die een link hebben met immaterieel erfgoed zijn ‘on going’ en worden uitgewerkt binnen 3 belangrijke thema’s: 

- De boomgaard die De Boeck naliet inspireert activiteiten rond fruitcultuur en fruitteelt, met onder meer appelplukmomenten voor omwonenden. 

- De manier waarop De Boeck in het leven stond, is gelinkt aan praktijken die vallen onder het domein ‘Kennis en gebruiken rond de natuur en het universum’. Zo verkoos De Boeck het langzame ritme van de hoogstamboomgaard boven modernere en meer winstgevende laagstammige landbouwpraktijken. Zijn aandacht voor tradities en een duurzaam levensritme werd ingegeven door een spirituele omgang met het landschap. 

- Tradities waaraan de familie De Boeck deelnam. Op het domein staat een staande wip die vandaag gebruikt wordt door de lokale historische schuttersgilde. Ons museum heeft waardevolle objecten van die gilde in bewaring. We willen de schutters ook op andere manieren ondersteunen, door onder meer te helpen bij hun inspanningen om te verjongen.  

Sergio Servellón, directeur van het FeliX Art & Eco Museum

Voorbeeldacties: zo geven mensen immaterieel erfgoed toekomst