Herenthouts karnaval
Het Herenthoutse carnaval, met wortels in het rijke toneelverleden van de gemeente, is nog steeds een bruisende en bijzondere traditie. Als erkende oudste georganiseerde Vastenavondstoet van België, is het evenement uitgegroeid tot een kleurrijk spektakel op twee zondagen in februari.
Volgens de mondelinge overlevering begon de traditie van het Herenthoutse Carnaval aan de vooravond van de vastenperiode in 1882 toen Flor Hoegaerts ‘Den Bots’ besloot om, na de laatste toneelvoorstelling, in zijn theaterkostuum door de straten te lopen. Dat was het startsein voor een regelmatig terugkerende kroegentocht op Vastenavond, waaraan het hele dorp deelnam.
Vandaag staat de stoet in Herenthout nog altijd hoofdzakelijk in het teken van dans en straattoneel en onderscheidt zich zo van andere, meer conventionele, paradetochten. Er werken jaarlijks meer dan 1200 enthousiaste dorpsbewoners mee.
De organisatie is in handen van Peer Stoet VZW, met een enthousiast bestuur dat zich bezighoudt met de planning en logistiek van het evenement. Peer Stoet VZW is als vereniging ontstaan uit het ‘Herenthouts Feestcomité’, dat werd opgericht in 1892. Een jaar later was de eerste, officieel georganiseerde, Vastenavondstoet in België een feit.
De deelnemers vormen diverse groepen die elk jaar een eigen draai geven aan de stoet en weerspiegelen zo op bijzondere wijze de identiteit van Herenthout. In het stoetmagazijn van Peer Stoet vinden ze arsenaal aan kostuums, praalwagens, muziekinstallaties en andere attributen, waar ze vrij gebruik van mogen maken. Deelnemers moeten enkel voor een eigen transportmiddel zorgen.
Elk jaar wordt een Prins Carnaval gekozen, een traditie die men pas sinds 1950 heeft toegevoegd aan de festiviteiten. De verkozen Prins Carnaval speelt een actieve rol door zijn eigen praalwagen te ontwerpen en te bouwen. Wanneer een Prins 25 jaar actief betrokken blijft bij de organisatie van het Herenthoutse carnaval, verkrijgt hij de prestigieuze titel van Keizer. Om ervoor te zorgen dat de verkiezing ieder jaar in goede banen loopt, werd het dorp geografisch opgedeeld in vier wijken. Volgens een rotatiesysteem krijgt iedere wijk om de vier jaar de kans om een kandidaat voor Prins Carnaval voor te dragen. Dit vierwijkensysteem zorgt ook voor de nodige competitie tussen de wijken. Het motiveert alleszins de Herenthoutenaars om hun absolute best te doen en het mooiste resultaat neer te zetten. Ook de jongste inwoners worden betrokken bij het verhaal en kunnen op dinsdag tussen de twee weekends participeren aan de festiviteiten tijdens het Kindercarnaval.
De Herenthoutse carnavalsstoet, die ook meer politiek en maatschappelijk turbulente perioden heeft overleefd, is in deze moderne tijd geëvolueerd naar een inclusieve en gestructureerde viering. De stoet blijft een baken van traditie, gemeenschapszin en creativiteit in Herenthout. De overlevering van dit stukje immaterieel erfgoed wordt vandaag de dag verzekerd door het enthousiasme en de betrokkenheid van de lokale bevolking, die elk jaar van de stoet een onvergetelijke belevenis maakt.
