Van bomen enten tot podcasts produceren: de Mahieupeer leeft verder!
Een oude boom verplant je niet
Een perelaar uit Wevelgem is echter een uitzondering op deze regel. In 2015 startte de fruitwerkgroep VELT Wevelgem-Menen een crowdfundingproject om de vermoedelijk laatste Mahieuperenboom in de streek een nieuwe plaats te geven. Deze boom werd gevonden op een vergeten plekje in Wevelgem en had dringend een nieuwe plaats nodig. Het verplanten van de boom vormde de basis voor een ruimer publieksproject rond de geschiedenis van de boom. De Mahieupeer is immers niet alleen gezond, maar maakt ook deel uit van een belangrijk stukje immaterieel erfgoed van de streek. De Mahieupeer wordt omschreven als niet bijzonder lekker. Wel is ze al in september te plukken, lang bewaren kan je ze dan weer niet.Wat maakt de Mahieupeer zo speciaal? Deze perensoort vormt de basis van een lokale Aalbekse traditie. In Aalbeke wordt van oudsher het patroonfeest van Sint-Cornelius gevierd. De Corneliusfeesten in Aalbeke stonden naast een grote stoet namelijk ook bekend voor hun perentaarten en -koeken. Deze geweide taarten werden van ouds in september gebakken tijdens de Corneliusfeesten en verkocht aan de pelgrims. Nu bestaat het gebruik nog steeds, maar de Mahieupeer zelf moest wijken voor conservenperen. De fruitwerkgroep startte in 2017 een onderzoek, in samenwerking met heemkring Wibilinga en Davidsfonds Aalbeke. Niet alleen het perenras zelf werd onderzocht, ook de perentaarttraditie en de oude standplaats van de boom. In het Aaltje, de dorpskrant van Aalbeke, werd al heel wat geschreven over de perentaart. En ook oudere inwoners en bakkers werden bevraagd. De boom in kwestie werd teruggevonden op het erf van boederij De Valk in Wevelgem. Heemkring Wibilinga spitte de geschiedenis van deze boerderij uit. Wat blijkt? Ten gevolge van de vlascrisis na de tweede Wereldoorlog moest de boom al een eerste keer verplant worden. De familie verkocht door de crisis een stuk van het erf en besliste daarbij de boom te verplanten. De Mahieuperenboom was een restant van een ooit in deze streek zeer veelvuldig aangeplante variëteit.
Erfgoedmysteries en vergeten technieken
Andere vindplaatsen van het ras waren niet meer bekend, daarom startte de fruitwerkgroep VELT Wevelgem-Menen een project om de boom te redden. Een huzarenwerk. Een crowdfunding werd gerealiseerd, de boom werd verplant, enten werden genomen en het DNA van de boom werd geanalyseerd. Begin 2018 kende de Mahieuperenboom een nieuwe plaats in boomgaard Bergelen. Ondertussen kreeg de boom al meer dan 100 nakomelingen - via het enten. Maar het verhaal stopt hier niet. Na het redden van deze 'laatste van zijn soort' zet VELT in op het documenteren en ontsluiten van de geschiedenis van de boom en het gebruik om de taarten te maken. Het verhaal van de boom, de boederij, de peer en de taarten werd gebundeld in het boek Mahieupeer 2.0. In de podcast Erfgoedmysteries vertelt Dieter Dewitte van VELT vzw het verhaal. En in Aalbeke groeit het idee om de traditionele Sint-Corneliustaart opnieuw met de Mahieupeer te maken.
Het redden van een boom lijkt op het eerste zicht geen immaterieel erfgoedproject. Het ontdekken van de boom vormde echter de invalshoek om aan de slag te gaan met de Sint-Corneliusfeesten en de bijhorende taarten. De vergeten techniek van het enten - het vegetatief vermeerderen van bomen - werd bovengehaald om het fruitras voor de toekomst te bewaren. Een boom verplanten is niet eenvoudig. De oorspronkelijke mahieuperenboom is niet meer. Jammer, maar tegelijk zette het project heel veel op gang. Meer dan 100 nakomelingen van de boom verschenen in het (Zuid-West-)Vlaamse landschap. Het project bracht de originele taart opnieuw onder de aandacht. Het originele recept van de mahieuperentaart blijft echter een publiek geheim in Aalbeke.
