Kennisdeling pURI's op immaterieelerfgoed.be (27 en 28 augustus 2024)

Hoe zorg je ervoor dat immaterieel erfgoed ook in de digitale wereld aanwezig is en blijft? Wat begon met het doel om persistente identifiers toe te voegen aan de immaterieel-erfgoedpraktijken en -borgingsacties op immaterieelerfgoed.be groeide uit tot een diepgaand project rond het ethisch en verantwoord delen van data die verband houden met immaterieel erfgoed.

Op dinsdag 27 augustus vond in TRACK Brussel het slotevent van ons pURI-project plaats. Samen met een veertigtal aanwezigen uit de Vlaamse erfgoedsector stelden we de projectresultaten voor van het project ‘Naar persistente URI’s voor immaterieelerfgoed.be: Vitale bouwstenen voor digitaal transformeren in de cultureel-erfgoedsector’. 

Onze coördinator Jorijn Neyrinck verwelkomde iedereen. In Vlaanderen maken we met immaterieelerfgoed.be sinds 2012 al werk van één hub voor immaterieel erfgoed, waar we met erfgoedgemeenschappen, de overheid en de sector samen aan werken. Voor dit project konden we dan ook vanaf het begin rekenen op de fijne samenwerking met onze partners meemoo, Felix Art & Eco Museum, en Bakkerijmuseum Veurne die met veel enthousiasme aan onze zij stonden. 

De invloed van AI op het borgen van immaterieel erfgoed

Dr. Harriet Deacon gaf vervolgens de keynote "Artificial intelligence and participatory data governance for intangible heritage". Harriet Deacon is onderzoeker en docent AI-ethiek aan het Centre of Excellence for Data Science, Artificial Intelligence and Modelling van de Universiteit van Hull. Ze draagt al vele jaren bij aan de UNESCO 2003 Conventie en het global network of facilitators en voert steeds onderzoek rond de nieuw aankomende uitdagingen, zoals bv. economische dimensies, duurzame ontwikkeling en andere vraagstukken gelinkt aan immaterieel erfgoed. De vraagstukken rond digitalisering binnen de ruimere immaterieel erfgoed benaderingen en digitale omgeving zijn daar een voorbeeld van en staan de komende jaren op haar agenda. 

In haar presentatie kwamen vragen aan bod op het snijvlak van immaterieel erfgoed en artificiële intelligentie. Met bijzondere treffende voorbeelden toonde ze aan dat het gebruik van AI het borgen van immaterieel erfgoed zal beïnvloeden, zelfs als immaterieel-erfgoedbeoefenaars (of de sector) geen AI gebruiken. Daarom  de kwaliteit van immaterieel erfgoeddata ("Data is the juice) en de betrokkenheid van de erfgoedgemeenschappen van groot belang. Een ethische benadering van datapraktijken (de data governance) moet dus ook afgestemd worden op de nieuwe realiteit van artificiële intelligentie. 

Vind hier de slides naar haar presentatie (.pptx-bestand) 

Nieuwe datapraktijk op immaterieelerfgoed.be

Sofie Veramme en Kato Masschelein van de Werkplaats stelden daarna de projectresultaten voor. In vier luiken gingen we in het project aan de slag: 

• Het onderzoek naar een ethische datastrategie voor immaterieel erfgoed met immaterieelerfgoed.be als case study. Uit deze fase van het project kwam ook het uitgebreide onderzoeksrapport. 
• Het technische luik waarin het schema van de pURI werd bepaald (https://ichdata.be/ARK:80171/UUID) en de tool cultURIze werd geïmplementeerd als oplossing voor de resolvability van de pURI's op immaterieelerfgoed.be
• De proeftuinen samen met de gemeenschappen achter Schieten op staande of liggende wip door Schuttersgilde Sint-Sebastiaan in Drogenbos, Restauratie en vernieuwend gebruik van oude stenen bakovens, Bakken van brood in Vlaanderen, Speculaas bakken en Maken van suikerkunst en projectpartners Bakkerijmuseum Veurne en FelixArt & Eco Museum gingen we aan de slag om te testen of wat we deden zinvol was voor de gemeenschappen en of deze ook begrepen wat er gebeurde. We legden een koppeling tussen enkele museale objecten en de beschrijving van de praktijk op immaterieelerfgoed.be.
• Kennisdeling met het erfgoedveld, geïnteresseerde partners en de internationale sector.
  

Vind de slides naar de presentatie hier (pdf-bestand)