Straathistories, buurtbewoners borgen hun erfgoed in woord en beeld

(c) Jan CrabMet 'Straathistories, Leuvense buurten in woord en beeld' tekenen bewoners of buurtcomités onder begeleiding van de Erfgoedcel Leuven zelf de geschiedenis in hun buurt op. 

Ze doen dat via onderzoek in het stadsarchief en in de buurt, brengen verhalen in kaart en verzamelen beeldmateriaal. Om uiteindelijk deze herinneringen en verhalen van huidige en vroegere buurtbewoners te delen en levend te houden. Het hele proces van brainstormen tot het lanceringsfeest van een publicatie gebeurt in een informele context, op het ritme van de buurt, en gedragen door de erfgoedgemeenschap. Het is de bedoeling dat de brochures een mooie combinatie zijn van historische feiten en van persoonlijke getuigenissen, herinneringen en gebruiken die eigen zijn aan de buurten. Thema’s die in de boekjes aan bod komen zijn bijvoorbeeld: winkels en cafés, feesten en tradities, culturele of sportieve verenigingen en religie en volksgeloof. 


Borgen van je buurt 

Met ‘Straathistories’ wil de erfgoedcel in de eerste plaats bijdragen aan de borging van zowel het materieel als het immaterieel erfgoed dat lokaal geworteld is. Daarnaast wordt met dit project erfgoed toegankelijk gemaakt voor een breed publiek. Het concept werd ontwikkeld in 2009 naar aanleiding van verschillende vragen van Leuvenaars om iets te doen rond de geschiedenis en verhalen van de eigen straat of buurt. Vragen die naar boven kwamen tijdens straatfeesten of op momenten dat een buurt een evolutie doormaakt. 

Anno 2021 zijn er tien publicaties gerealiseerd en zijn er nog nieuwe Straathistories in volle ontwikkeling. De meest recente Straathistories (Mussenbuurt, Vlierbeek en Ziekelingenstraat) hebben ook een digitale component. Omdat een lanceringsfeest in tijden van corona niet kan, maakten deze buurten samen met de Erfgoedcel een digitale wandeling of zoektocht in de Erfgoedapp. Via een zelf gekozen route nemen de buurtbewoners je mee op pad. Via audiofragmenten delen ze enkele bijzondere of verrassende weetjes over de buurt of laten de deelnemers zelf mee antwoorden zoeken via meerkeuzevragen. Zo kunnen andere Leuvenaars toch ook zelf al de buurt gaan verkennen. 

Ook nieuw is de samenwerking met Transkript vzw. De organisatie maakt teksten toegankelijk voor mensen met een leesbeperking. De laatste edities van Mussenbuurt, Vlierbeek en Ziekelingenstraat zullen worden ingelezen, zodat mensen met een visuele beperking of met een leesbeperking ook van Straathistories kunnen genieten.  

(c) Jan Crab

Mooi voorbeeld van co-creatie 

Het is de bedoeling dat buurtbewoners vanuit hun interesse zelf initiatief nemen als groep om een Straathistories te starten. Van meet af aan ondersteunt de erfgoedcel de buurt in kwestie met raad en daad. Dat gaat van het geven van advies, het gidsen naar de relevante archieven en bibliotheken voor bronnenonderzoek tot financiële steun bij de effectieve opmaak en druk van de publicatie en het helpen invoeren van de wandeling in de Erfgoedapp. Per jaar kan de erfgoedcel gemiddeld een tweetal buurten ondersteunen. Door zelf aan de slag te gaan met de geschiedenis en het lokale erfgoed uit hun leefomgeving, waarderen de bewoners hun buurt nog veel meer. En brengen ze buurtbewoners dichter bij elkaar. De fierheid over hun werk zorgt vaak nog voor vervolgprojecten, bv. het maken van een expo of buurtreus. 


Belangrijke aandachtspunten: 

- Het initiatief en eigenaarschap ligt ten allen tijde bij de buurt, bij de erfgoedgemeenschappen zelf. 

- De erfgoedcel ondersteunt, motiveert en coacht wanneer nodig, alles gebeurt op maat en op ritme van de buurt 

- Een handleiding bundelt alle algemene tips en richtlijnen    


Contact: erfgoedcel@leuven.be

Foto's: Jan Crab

Voorbeeldacties: zo geven mensen immaterieel erfgoed toekomst