Maak-tijd: immaterieel erfgoed activeren bij ouderen

Levend archief

Elke oudere draagt een levend archief aan immaterieel erfgoed in zich. In hun handen en hoofden zitten kennis en kunde die generaties overspannen zoals handwerkvaardigheden, eetculturen, feestgebruiken, muziektradities en landbouwtechnieken. Het tonen, doorgeven en beleven van dit belichaamde erfgoed activeert ouderen en brengt hun kwaliteiten naar voren. Het is méér dan ‘iets van vroeger’: het is verbinding, zingeving en duurzaam leven. Erfgoedpraktijken bieden een krachtig alternatief voor piekeren, terugtrekken of isolatie. Zo genereert het project een vernieuwend cultureel aanbod voor ouderen, dat aansluit bij hun persoonlijke leefwereld en (zorg)behoeften. 

Participatieve proeftuinen

Vier proeftuinen vormen het hart van het project, onder andere in een psychiatrisch ziekenhuis waar ouderen herstellen, een woonzorgcentrum waar ze hun thuis maken én een cultureel-diverse wijk-ontmoetingsplek waar sociale partners de brug leggen naar ouderen met een risico op isolatie. De Werkplaats werkt actief samen met maatschappelijke organisaties en lokale cultuurwerkers om ouderen met een migratieachtergrond te betrekken. De proeftuinen vormen dé plek waar alles beweegt en participatie centraal staat. In dynamische focusgroepen co-creëren zorgpersoneel, sociaal- en maatschappelijk werkers, mantelzorgers, cultuurwerkers, erfgoedgemeenschappen én ouderen het traject.

^{Foto: Bewoners van Woonzorgcentrum Roosendaelveld steken handen uit de mouwen tijdens het project MOES-tuin - Sophie Nuytten in opdracht van Erfgoedcel Mechelen}

Studenten aan de slag

Maak-tijd past in de veranderende curricula van de opleidingen ergotherapie en toegepaste gerontologie van AP Hogeschool: ze leiden toekomstige zorgverleners creatief en ondernemend op, met durf om cross-sectoraal te werken. Met ondersteuning van de Werkplaats en lectoren ontwerpen, testen en verfijnen studenten vernieuwende methodieken. Ze onderzoeken mogelijkheden voor een  duurzame verankering ervan in zorgopleidingen en -praktijken. 

Het resultaat is een inspirerende en praktische gids met voorbeelden en aanbevelingen waarmee zorg- en cultuurprofessionals aan de slag kunnen. Ook wordt het proces gedocumenteerd met fotografisch materiaal en een auditieve creatie door kunstenaars op basis van getuigenissen. De Werkplaats en AP Hogeschool zetten de nieuwe kennis op de agenda in hun netwerken en ijveren voor een fijnmazige verspreiding bij erfgoedgemeenschappen, cultuur- en zorgprofessionals en beleidswerkers.

^{Foto: Kathleen Empsten (AP Hogeschool), Wendy Van Leuven (Werkplaats immaterieel erfgoed) en Sarah Proost (AP Hogeschool) - Sarah Proost}

Steun van Vlaamse overheid

Voor het innovatieve partnerproject Maak-tijd ontvangen Werkplaats immaterieel erfgoed en AP Hogeschool steun van het Departement Cultuur, Jeugd en Media. Het project loopt van januari 2026 tot eind 2028.

Lees hier meer over de gesubsidieerde innovatieve partnerprojecten 2025 door het Departement Jeugd, Cultuur en Media.