Capacity Building in Finland: Leren borgen met de UNESCO 2003 Conventie

27 november 2025

In november 2025 organiseerde Finland een intensieve UNESCO-training rond het borgen van levend erfgoed. Deelnemers waren erfgoedgemeenschappen, -professionals, onderzoekers en beleidsmakers. Het werd een vierdaagse opleiding vol leerrijke inzichten, ervaringsuitwisseling, inspiratie en boeiende ontmoetingen in Helsinki.

Versterken van immaterieel-erfgoedwerk in Finland

In 2018 organiseerde de Finnish Heritage Agency een eerste UNESCO-opleiding voor de netwerken rond immaterieel erfgoed in Finland. Intussen is er heel wat geëvolueerd in Finland en werd het tijd voor een vervolg. Finland heeft de voorbije jaren grote stappen gezet. Met de Finnish Wiki-Inventory for Living Heritage beschikt het land sinds 2016 over een bijzonder levendig platform waarop ondertussen meer dan 250 erfgoedpraktijken uit 400 gemeenschappen worden gedeeld. Dit in maar liefst zes talen.

Hoewel inventarisatie en sensibilisering stevig verankerd zijn, groeit de vraag naar verdieping rond borgingsmethodieken. Het initiatief voor een volgend UNESCO-opleidingsprogramma rond de 2003 Conventie en het borgen van immaterieel cultureel erfgoed speelde daarop in. De vierdaagse opleiding combineerde de globale UNESCO-methodologieën met praktijkervaringen uit Europa en daarbuiten.

Doelstellingen van de cursus

Tijdens de opleiding stonden drie doelen centraal:

dieper inzicht verwerven in de UNESCO-Conventie van 2003;
deelnemers de nodige kennis en vaardigheden aanreiken om duurzame borgingsplannen te ontwikkelen;
het netwerk tussen iedereen die rond levend erfgoed werkt in Finland versterken en verbreden

Met een mix van methodieken, casestudy’s, praktische oefeningen, rollenspellen en ruimte voor uitwisseling werd het een intens en leerrijk programma.

©Werkplaats immaterieel erfgoed

Trainingsteam en samenwerking

De cursus werd geleid door twee lead-facilitatoren vanuit het netwerk voor UNESCO’s Global Capacity Building Programme bij de 2003 Conventie: Jorijn Neyrinck en Matti Hakamäki. Ze combineerden de UNESCO-opleiding met ervaringen uit het veldwerk, dit door samenwerking met collega’s uit de teams van Werkplaats immaterieel erfgoed — Kato Masschelein, Kia Tsakiridis en Shana Van Hauwermeiren; en van het Finnish Folk Music Institute. Beide organisaties zijn UNESCO-geaccrediteerde NGOs die zich met de 2003 Conventie actief voor het borgen van levend erfgoed inzetten. Ook FLAME -European Centre for the Safeguarding of Living Heritage - dat vanuit Vlaanderen is opgericht om in Europa de UNESCO 2003 Conventie te versterken, was betrokken.

Levend erfgoed, levendige ervaringen

De meerdaagse training deelde borgingservaringen vanuit onder meer saunacultuur, en dipnet fishing, Roma erfgoed, en het Duga Puja Festival. Maar ook ervaringen vanuit heel verschillende perspectieven, van ambachtsmensen over verenigingen tot museumwerkers en academici. Ze lieten een diepe indruk na. De groep van veertig deelnemers wisselde ervaringen uit, werkte samen in een reeks workshops, en bouwde zo nieuwe connecties en netwerken.