El Gabinete: Antwerpse ambassadeurs van Cubaanse son

Ons kwintet ‘El Gabinete’ brengt oorspronkelijke ‘son’, een zeer populaire Cubaanse muziekstijl. Het muziekgenre ontstond aan het eind van de 19e eeuw in het oosten van Cuba. Spaanse kolonisatoren brachten hun eigen muziek mee, met daarin al heel wat muzikale elementen van Arabieren en Spaanse Roma, en ook Europese barokmuziek. Die muziek werd in Cuba verder verrijkt met de complexe Afrikaanse ritmes van de slaven die er vroeger werden geïmporteerd.

Intieme blues

Son heeft iets dubbels: ze geeft uitdrukking aan zowel uitbundige vreugde als diep verdriet. Net daarom wordt ze de Cubaanse blues genoemd. Onze groep heet El Gabinete. Dat staat in Cuba voor een salon waar je je dichte familie of je beste vrienden ontvangt. Een meer intieme ruimte dus waar plaats is voor open gesprekken en ontboezemingen. Dit doen wij in onze muziek. Voor Cubanen is Cubaanse son de soundtrack van hun jeugd. Overal in de straten en op de pleinen in Cuba wordt deze muziek gespeeld. Wanneer we deze muziek dan brengen met El Gabinete, is het altijd een ‘trip down memory lane’. Maar het is vooral een hele eer om hier in Antwerpen en België ambassadeur te kunnen zijn van de muziek waar we trots op zijn.’

Met ons kwintet El Gabinete brengen we een ode aan een aantal minder bekende ‘trova’ of troubadours. De afgelopen decennia kende de son een enorme revival, voornamelijk dankzij Ry Cooder en het bekende gezelschap Buena Vista Social Club. Maar daardoor verzeilden échte grootmeesters zoals Ignacio Pineiro, Miguela Matamores, Arsenio Rodriguez of La Vieja Trova Santiaguera op het achterplan. Met El Gabinete willen we net dit minder bekende repertoire opnieuw onder de aandacht brengen.’

Bijzondere instrumenten

Traditionele son wordt gespeeld op de tres (gitaar met 3 dubbele snaren), een marimbula (houten box met metalen platen die de baslijnen speelt) of contrabas, een bongo (2 kleine trommeltjes), claves (twee korte houten stokken die het ritme aangeven), een guiro (raspinstrument) en trompet of saxofoon. Deze bezetting en de typische sonritmes vormen de basis van nagenoeg alle Cubaanse dansmuziek en van de hedendaagse salsa, die uit de son is ontstaan.

De verhouding tussen son en salsa

Salsa is geen Cubaanse muziek! Son werd door Cubanen naar New York mee gebracht, en kwam daar in contact met de muziek van Afro-Amerikanen en Latino’s uit andere landen zoals Puerto Rico of de Dominicaanse Republiek. Vanuit die kruisbestuiving is vervolgens ‘salsa’ ontstaan. Een ‘saus’ van allerlei verschillende muziekstijlen die we vandaag kennen als salsa. Salsa komt met andere woorden uit New York, son uit Cuba. Maar son vormt onmiskenbaar het fundament van de hedendaagse salsa.

*Benieuwd naar meer mensen die Antwerps erfgoed maken? Neem een kijkje op alles van waarde |  Een project van ErfgoedLab Antwerpen en MAS.