SPOORZOEKEN WORDT GEHERWAARDEERD EN INGEZET DOOR WETENSCHAPPERS

Wat & Hoe

Spoorzoekers gaan op zoek naar aanwijzingen van wilde dieren, zoals uitwerpselen, voedselresten, holen, nesten en pootafdrukken. De kunst van het spoorzoeken is duizenden jaren oud en gaat terug tot de jager-verzamelaars. Vandaag de dag zijn er nog maar weinig mensen die kunnen zoeken naar sporen. Het is nochtans een manier om de natuur beter te begrijpen. Spoorzoeken geeft een inkijk het verborgen dierenleven. 

Sinds 2018 organiseert de Zoogdierenwerkgroep van Natuurpunt cursussen spoorzoeken. Zo ontstond er een groep vrijwilligers met gedegen sporenkennis. In 2022 werd die kennis voor het eerst aangewend door de Vlaamse overheid om de dieren die gebruik maken van het ecoduct (natuurbrug) Kempengrens te monitoren. De verwachting is dat met de groeiende expertise bij spoorzoekers in Vlaanderen ook de toepassingen voor onderzoek en natuurbeheer zullen toenemen. 

De inzet van Natuurpunt rond spoorzoeken is een mooi voorbeeld van het herwaarderen van traditionele kennis. Het initiatief zet minder bekend immaterieel erfgoed in de kijker en toont hoe erfgoed gelinkt kan worden aan natuurbeheer en wetenschap.  

Waarin zit volgens u de kracht van uw initiatieven?

Het geweldige aan de kunst van het spoorzoeken is dat je op korte tijd te weten komt welke dieren in een gebied voorkomen. Als ik een automatische camera ga plaatsen, weet ik vaak al op voorhand welke dieren op de beelden zullen staan door de sporen die ik onderweg tegenkom. Het is ook ideaal om de aanwezigheid van diersoorten vast te stellen die erg zeldzaam zijn en je anders moeilijk te zien krijgt, zoals de bunzing. 

De expertise van spoorzoekers wordt nu erkend in wetenschappelijk onderzoek in Vlaanderen omdat we sinds 2018 examens afnemen volgens de ‘Cyber Tracker’ methodiek, een internationaal erkend evaluatiesysteem voor spoorzoekers. Op ons jaarlijkse CyberTracker weekend leren beginners enorm veel bij en gevorderden krijgen een certificaat voor het behaalde niveau. Zo hebben we een groep spoorzoekers uitgebouwd met een gegarandeerd expertiseniveau, die ook jaar na jaar hun kennis verder uitbreiden.  

Wat is uw gouden raad voor anderen?

Leren spoorzoeken is echt iets wat ik aan alle natuurliefhebbers aanraad. Het levert een totaal nieuwe blik op de natuur rondom je. Je leert als het ware lezen, het is een deur naar een andere wereld die open gaat. Overal zie je verhalen: hier heeft een vos een konijnenhol uitgegraven, daar is de eettafel van een eekhoorn en ginder heeft een reebok achter een hinde aangelopen. 

Begin met een cursus spoorzoeken bij Natuurpunt en bouw daarop verder volgens je eigen interesses. Het is een geweldige manier om in de natuur bezig te zijn. Je gaat als een kind terug op een ware schattenjacht en ontdekkingstocht in de natuur.  

Onderneemt u nog andere acties waar u trots op bent? Of heeft u plannen voor andere acties waar u naar uit kijkt?

Ja. Ons spoorzoekersteam is ondertussen aan de slag met het onderzoek van andere ecoducten en er staan de komende jaren nog onderzoeken op de planning.

Daarnaast ben ik ook erg trots op de realisaties van het Wolf Fencing Team Belgium. Het is een initiatief dat we vanuit de Zoogdierenwerkgroep van Natuurpunt samen met WWF opgericht hebben. Intussen hielpen we al meer dan 1000 Limburgse veehouders om hun omheiningen wolfwerend te maken. Dat maakt een samenleven mogelijk zonder conflicten tussen mens en dier.  

Diemer Vercayie, bestuurslid bij de Zoogdierenwerkgroep van Natuurpunt