Bloemencorso's, onafhankelijkheidssoep en een stad op stelten

21 december 2021

​​Afgelopen week vond voor de 16e keer de jaarlijkse bijeenkomst van UNESCO 2003 Conventie (16.COM) plaats. Dit jaarlijkse UNESCO treffen met 180 lidstaten uit de hele wereld en vele andere geïnteresseerden, bevat telkens ook een groot agendapunt: het inschrijven van immaterieel cultureel erfgoed en goede borgingspraktijken op de UNESCO 2003 Lijsten.

Tijdens de online samenkomst van dit jaar werden 4 elementen ingeschreven op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed dat dringend beschermd moet worden, en 39 elementen op de representatieve lijst van het immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid. Vier inspirerende programma’s vervolledigden het register van goede borgingspraktijken.

Enkele elementen en thema’s op de representatieve lijst staken voor ons letterlijk en figuurlijk tussen de anderen uit en lichten we hier alvast even uit:

Steekspel in Namen – België

De inwoners van Namen groeien op sommige dagen enkele tientallen centimeters in lengte. Met stelten aan, lijken de grote gestalten kwetsbaar, maar niets is minder waar. De steltenlopers maken er een spel van om elkaar figuurlijk een kopje kleiner te maken. Je moet dus stevig in je schoenen staan.

Het steekspel op stelten van Namen is een traditie die teruggaat tot het begin van de vijftiende eeuw. De twee verschillende teams herken je aan hun kleuren. De Mélans, met gele en zwarte stelten, vertegenwoordigen de oude stad. De Adresses, met rode en witte stelten, behoren tot de nieuwe stad en de naburige dorpen. Tijdens een steekspel proberen de deelnemers alle leden van het andere team te doen struikelen.


Corsocultuur, bloemen- en fruitparades – Nederland

In Nederland gaat het er iets (made)lieflijker aan toe. Daar zie je een jaarlijkse parade van praalwagens of boten versierd met bloemen, fruit, groenten en, in sommige gevallen, mensen in kostuums door te straten of op rivieren voorbijkomen.

Vriendengroepen of hele buurten zijn vaak maanden bezig met het maken van praalwagens die tot 20 meter lang en 10 meter hoog kunnen worden. De corso is een wedstrijd waarbij de beste praalwagen wint. Er zit ook nog veel meer achter de parade en competitie. Samen iets drinken of eten na het werken aan de praalwagens en het organiseren van feesten creëren een gevoel van sociale cohesie en solidariteit.


Ook in Vlaanderen zijn er diverse bloemencorso’s en wordt er al jarenlang actief uitgewisseld met de Nederlandse vrienden. Wie weet zit er in de toekomst ook nog wel een samenwerking in in de context van UNESCO?

Joumou of giraumon soep – een dekolonisatieverhaal in Haïti

Een andere erkenning die dit jaar bijzonder in de kijker liep, is die van de Joumou soep. Joumou of giraumonsoep is een traditionele Haïtiaanse pompoensoep gemaakt met groenten, bakbananen, vlees, pasta en kruiden. Het bereiden en eten van de soep zit diep geworteld in de Haïtiaanse identiteit.

Oorspronkelijk voorbehouden aan slavenhouders, eigenden de Haïtianen zich de soep toe voor alle Haïtianen op het moment dat ze onafhankelijk werden van Frankrijk. Het werd als bevrijdingssoep zo een symbool van de strijd tegen kolonisatie en racisme. Als uitdrukking van de nieuw verworven vrijheid, versterkt het erfgoed van Joumou soep de culturele identiteit, de waardigheid en de veerkracht van de Haïtianen. Elke 1ste januari – de onafhankelijkheidsdag van Haïti – zetten ze het nieuwe jaar in met dit feestelijk gerecht. De bereiding ervan bevordert de sociale cohesie en verbondenheid tussen gemeenschappen.

 De erkenning van Joumou soep liep ook in de kijker omdat ze op uitzonderlijke basis beslist werd. UNESCO deed immers het voorstel om deze nominatie dit jaar alsnog te behandelen buiten de gewone procedure, en dit als een gebaar van solidariteit en medeleven na het afgelopen moeilijke jaar dat het land doormaakte. President Jovenel Moïse werd in juli vermoord en een verwoestende aardbeving trof het land in augustus. 

Een heel aantal landen verklaarde zich solidair met Haïti voordat de erkenning op de UNESCO Representatieve Lijst werd goedgekeurd. Andere landen benadrukten tegelijk dat joumou-soep niet alleen op de lijst wordt geplaatst uit mededogen, maar zeker ook vanwege de kwaliteit ervan.

 

Benieuwd naar alle andere elementen? Ontdek ze HIER.

Beeld: verdeling van de soep onder familieleden |© DPH-2021