Malbroekverbranding in Kessenich

In Kessenich, een Maasdorpje bij Kinrooi wordt Malbroek berecht en nadien verbrand aan de Antjesbrug bij het afsluiten van de kermis (begin juli). Deze traditie wordt jaarlijks in ere gehouden door de plaatselijke schutterij. Malbroek, in de volksmond zo genoemd, verwijst naar de hertog van Marlbourough. 

Proces tegen de Engelse generaal Malbourough
De Malbroekverbranding dateert van 1712 en is een symbolische actie ter herinnering aan John Churchill, hertog van Marlbourough, die reeds op jonge leeftijd generaal werd. Het was een geniaal militair strateeg. Half Europa beefde voor hem. Zijn troepen maakten het - onder andere in Vlaanderen - nogal bont, waardoor hij een slechte naam kreeg. Vanaf toen werden overal in onze streek ‘poppen van Malbroek’ verbrand. 

Opvoering van een rechtszaak
Bijna elk jaar worden voorbereidingen getroffen om een toneelstuk - conform de traditie sinds 1991 - op te voeren op het kerkplein, dicht bij het schutterslokaal. Het vaste scenario van dat toneelstuk is een rechtszaak die opgevoerd wordt met Malbroek als beklaagde. Het verdict staat op voorhand al vast: dood door verbranding. De toneelgroep ‘toneelvrienden van Kessenich’ zorgt voor het script, een regisseur en toneelspelers. Jaarlijks wordt er gebundeld wat er in het voorbije jaar fout liep in het dorp. Alle fouten worden toegewezen aan Malbroek. Na de ‘openbare zitting’ deelt de jury de berechting mee aan de bevolking. Hoewel de insteek telkens dezelfde is, gaat men in het verhaal in op recente gebeurtenissen van het afgelopen jaar van de lokale gemeenschap, alsook van de rest van de wereld. Het toneelstuk ligt volledig in handen van de schutterij. Malbroek wordt ‘gespeeld’ door een strooien pop die voorzien wordt van kledij en een masker.

Optocht door het dorp
Na de zitting vertrekken het gezelschap van schutterij en de fanfare naar de Antjesbrug. Malbroek wordt bovenop de brug gezet. Deze brug werd vernoemd naar een vrouw, Antje genaamd, die vroeger een winkeltje uitbaatte in de onmiddellijke omgeving. Onder grote belangstelling van vele dorpelingen – jong en oud - die de optocht meeliepen, wordt de pop in brand gestoken en vervolgens in de beek geworpen. 

Laatste bezoek aan de kermis
Terwijl het volk het verbranden aanschouwt en de laatste restjes van de pop wegstromen in de Antjesbeek, herstart de fanfare de optocht, gevolgd door de schutterij. Iedereen volgt mee richting kermis, die hiermee afgesloten wordt.

Er zijn of waren ook Malbroek-verbrandingen in Lanklaar, Neeroeteren, Maaseik en Stokkem.

*Gebaseerd op een interview door Gil Geron met Firmin Snijkers.

*Deze inzending kadert binnen het project Beleving 100. levende gebruiken en tradities in Limburg. Een initiatief van het Limburgs Volkskundig Genootschap, in samenwerking met ECRU Erfgoed en Erfgoed Haspengouw, Werkplaats immaterieel erfgoed, Openluchtmuseum Bokrijk, Heemkring Vaart, Haspengouw. TV vzw, Academie voor streekgebonden Gastronomie en AVANSA-Limburg.