De kloonjestoet in Maaseik

Het is carnaval: “Maaseik alaaf!!!”

Na carnavalsmaandag met straatcarnaval maakt Maaseik zich op voor de “Kloonjendieënsdig”. Dit carnavalsevenement van Kloonjendieënsdig (clownsdinsdag) is tot leven gekomen in Maaseik sinds 1981. De kloonjestoet bestaat uit verschillende kloonjegroepen (of groepen deelnemers die als verschillende soorten clowns verkleed zijn) die op de avond van carnavalsdinsdag door de straten van Maaseik trekken.

Herbert Maes kwam op het idee van de kloonjestoet. Hij wilde als grote carnavalist het straatcarnaval op dinsdag in Maaseik nieuw leven inblazen, omdat dit gebeuren voor een groot deel overgenomen was door het nabijgelegen Stokkem. Het was de familie Verlaak die vervolgens als een van de allereerste grote groepen meeliep in de kloonjestoet. Doorheen de jaren groeide en groeit de belangstelling van de Maaseikenaar om zelf mee te doen. Zo zijn een aantal kloonjegroepen ontstaan met name de Marathon Jing, Aldeneik, St.-Jan, de voetbal, Einzelgängers en duo’s. Ook het Heilig Wammes, de carnavalsvereniging, is  als clown verkleed en geschminkt. De jeugdprins en prinses gooien snoepjes uit. Soms doen andere kloonjegroepen dit ook. Dit alles samen vormt een kleurrijke stoet en deze wordt nog extra in het avondlicht gezet door speciale verlichting en begeleid met heel veel carnavalsmuziek op wielen en het scanderen van : “Maaseik alaaf”, “Heilig Wammes alaaf”, “prins (naam) alaaf”. Ook wordt de Maaseiker Brabançonne “Sterk es Eik” luidkeels gezongen (luister naar de bijlage). Deze leuke, bonte stoet vertrekt om 20.11 u. op het Muntplein aan de “Vloeëjekuuëning” (standbeeld de Vlooienkoning) en volgt het parcours : Hepperstraat - Markt – Bleumerstraat – Mgr. Koningsstraat – Klein Kerkstraat – Eikerstraat – Het Bad (Capucienenstraat) – Bospoort – rondpunt – Bosstraat – Markt. Hier eindigt de stoet ca. 21.45u,  waarna de apotheose volgt. 

Het weimëske
De brandweer met de grote trapladderwagen is dan van de partij, om het “Weimëske” met heel veel ballonen op te laten, waarna dit “Weimëske” aan zijn tocht door het luchtruim begint, tot het al dan niet gevonden wordt, God weet waar.

Het “weimëske” is een wambuis (een historisch kledingstuk voor het bovenlichaam dat vroeger onder een mantel of maliënkolder werd gedragen. Het wordt vaak gemaakt van linnen en opgevuld met wol, katoen en dierenharen). Het weimëske heeft een boodschap bij, namelijk dat de eerlijke vinder contact mag opnemen met het Heilig Wammes van Maaseik. Bij het vinden van het weimëske krijgt hij/zij met het halfvastenweekend een weekend in Maaseik aangeboden op kosten van het Heilig Wammes. In dat weekend mogen of mag de vinder alles meemaken wat er dat weekend te beleven valt, de overhandiging van de prinsenwagens, de nodige recepties,... Dit alles op voorwaarde dat de vinder het weimëske en de tekst meebrengt naar Maaseik. Het “weimëske” legt soms heel verre afstanden af; het is in de loop der jaren reeds teruggevonden aan de grens met Tsjechië en in het zuiden van Frankrijk.

Nadat het “weimëske” vertrokken is, gaat het carnavalsleven verder in de cafés die mooi versierd zijn en gonzen van carnavalsmuziek. De Raad van Elf en prins Carnaval bezoeken alle cafés van de stad.

Momenteel is de organisatie van de kloonjestoet in handen van de carnavalsvereniging het Heilig Wammes en onder het alziend veiligheidsoog van de stad Maaseik. Alle deelnemers moeten ook als een echte carnavalsclown verkleed en geschminkt zijn. Voor iedereen die meedoet, hetzij verkleed of als toeschouwer, is het de bedoeling heel veel plezier te maken, de teugels los te laten en gezellig samen te zijn, want iedereen kent iedereen in Maaseik, maar niet iedereen is herkenbaar. Zo ontstaan er soms “leuke vergissingen” en worden “geheimen” verteld aan derden. Men heeft slechts één doel, en dat is heel veel plezier maken.

Deze kloonjestoet is enig in zijn soort in Vlaanderen en is tot in het buitenland bekend en gegeerd. Vele toeschouwers uit Nederlands en Belgisch Limburg en zelfs uit Duitsland komen afzakken om dit gratis evenement te beleven. Hele families, van grootouders tot en met baby’s, doen mee en feesten mee. Dit gebruik wordt  op deze wijze met de paplepel meegegeven. Deze traditie moet zeker verder leven in de toekomst en daar zijn de Maaseiker clowns heilig van overtuigd. 

*Gebaseerd op een originele tekst van Reinhilde Pieters

*Deze inzending kadert binnen het project Beleving. 100 levende gebruiken en tradities in Limburg. Een initiatief van het Limburgs Volkskundig Genootschap, in samenwerking met ECRU Erfgoed en Erfgoed Haspengouw, Werkplaats immaterieel erfgoed, Openluchtmuseum Bokrijk, Heemkring Vaart, Haspengouw. TV vzw, Academie voor Streekgebonden Gastronomie en AVANSA-Limburg.