Molenaarsambacht
Molenaar is een eeuwenoud ambacht. Vroeger waren er in Vlaanderen duizenden molenaars actief. Ieder dorp had minstens één water- of windmolen. De dag van vandaag resteren er in Vlaanderen nog een tiental beroepsmolenaars en ruim driehonderd actieve vrijwillige molenaars. Zij houden de laatste historische molens in Vlaanderen in goede staat en beschermen zo onze molenmonumenten.
Het molenaarsambacht kent een rijk verleden. In het graafschap Vlaanderen verscheen rond 1180 de eerste houten, draaibare windmolen ter wereld. Eeuwenlang werden molens o.a. ingezet voor het malen van graan, pletten van zaden en drooghouden van de polders. Ze waren een onmisbare schakel in de voedselvoorziening en de motoren van onze economie. Tot pakweg tachtig jaar geleden stonden boeren met kar aan te schuiven aan de duizenden molens die Vlaanderen toen nog telde. Na de tweede wereldoorlog, door de opkomst van diesel- en elektromotoren, vielen de meeste molens stil. Vele traditionele wind- en watermolens verdwenen uit het landschap. Met hen verdwenen ook de beroepsmolenaars. Het molenaarsambacht was met uitsterven bedreigd. Gelukkig ontstond er een nieuwe soort molenaar, nl. de vrijwillige molenaar.
De eerste vrijwillige molenaars kregen hun opleiding van de laatste beroepsmolenaars. Nu worden in Vlaanderen cursussen georganiseerd om nieuwe vrijwilligers op te leiden. De vrijwillige molenaars laten onze ambachtelijke molens draaien. Zo worden de nog bestaande molens in goede staat gehouden en kunnen dure restauraties worden vermeden. Tot grote voldoening van buurtbewoners, toeristen en erfgoedzorgers houden vrijwillige molenaars het Vlaamse molenpatrimonium levend. Verschillende molenaarsverenigingen zetten zich in voor de blijvende overdracht van vakkennis naar volgende generaties en zorgen voor het voortbestaan van onze molens als werkende monumenten. Molenaars op historische molens bieden educatiemogelijkheden aan. Ze beheren de toepassingen van de basiswetten van de klassieke mechanica, zoals kinematica, dynamica, kinetica en sterkteleer. Deze mechanicawetten werden namelijk voor het eerst praktisch toegepast op historische wind- en watermolens.
De verenigingen Molenforum Vlaanderen en Levende Molens zetten zich samen met hun leden in voor de blijvende kennisoverdracht en de uitoefening van het molenaarsambacht. Molenforum Vlaanderen is de overkoepelende organisatie voor alle molenverenigingen en molenmusea in Vlaanderen. Ze stimuleert de moleneigenaars onder meer om aan duurzame en bereikbare publiekswerking te doen. Levende Molens vzw engageert zich al meer dan 30 jaar voor het behouden, herstellen en levend houden van de traditionele molens in onze regio. Samen organiseren deze twee verenigingen de jaarlijkse “Molendag in Vlaanderen” op de laatste zondag van april. Meer informatie is te vinden op www.molenforumvlaanderen.be en www.levendemolens.be.
