Het spelen van de fanfare op rouw- en herdenkingsplechtigheden

De (lokale) fanfare is vaak van de partij tijdens festiviteiten, festivals, kermissen, sportevenementen, inhuldigingen,… Maar ook op momenten van rouw en herdenking zorgt ze voor omkadering. Tot eind jaren ‘60 en begin jaren ‘70 was het heel normaal en veelvoorkomend dat de lokale fanfare bij rouw- en herdenkingsplechtigheden aanwezig was, en ook na begrafenissen de rouwstoet voorging. Doorheen de jaren nam deze praktijk over het algemeen af. Toch verzorgt in veel dorpen en gemeenten de lokale fanfare nog steeds elk jaar op 1 november en bij rouwplechtigheden de muzikale noot. Zo spelen fanfares vaak tijdens 11-novembervieringen en herdenkingsplechtigheden.

Allerheiligen
Op Allerheiligen zijn lokale fanfares dus op heel wat plaatsen in Vlaanderen aanwezig na de misviering en op het kerkhof. Ze stappen mee van de kerk naar het kerkhof en begeleiden de priester en de kerkgangers na de eucharistieviering op 1 november muzikaal naar het kerkhof. De Koninklijke Fanfare “De Katholieke Gilde” uit Hekelgem doet dit zo al jaren. Dit doen ze op een treur- of rouwmars (marche funèbre). Een treurmars is traag, waardoor de groep mensen in ongeveer één of twee nummers van de kerk naar de begraafplaats geraakt. Een mars heb je nodig om met alle muzikanten in maat te kunnen stappen. Op de begraafplaats zelf speelt de fanfare nog enkele nummers, na een gebed van de priester. Daar spelen ze bijvoorbeeld ‘In Memoriam’ maar ook moderne bewerkingen, zoals een uitvoering van ‘Tears in Heaven’ van Eric Clapton. Hoewel er misschien minder kerkgangers zijn over de jaren, blijven mensen wel naar de begraafplaats komen op de eerste november, om de graven te poetsen en hun geliefden gedag te zeggen. Na afloop vinden de muzikanten elkaar terug in het lokale stamcafé.

Begrafenissen
Ook op begrafenissen van muzikanten en oud-muzikanten is de fanfare soms aanwezig. Dan leiden ze de begrafenisstoet, met de lijkwagen en de kerkgangers achter hen. De rouwstoet volgt hen dan tot op de begraafplaats. Daar speelt de fanfare ook enkele nummers. Zo bundelden de fanfares van Hekelgem en Borchtlombeek hun krachten toen de dirigent van de Koninklijke Fanfare “De Katholieke Gilde” uit Hekelgem in 2017 onverwachts stierf. Meer dan 120 muzikanten liepen mee in de rouwstoet.

Wapenstilstand
Ook ter gelegenheid van Wapenstilstand wordt in vele gemeenten en steden een herdenkingsmoment georganiseerd, veelal aan het lokale monument voor de gesneuvelden. Dit herdenkingsmoment wordt steeds opgeluisterd door een fanfare, die na de speech van de burgemeester, ‘de Vlaamse Leeuw’ en ‘de Brabançonne’ vertolkt, en vervolgens de bloemlegging opluistert met een militaire mars.