Kermiscultuur

Miljoenen mensen in België gaan jaarlijks naar de kermis. Om mensen te ontmoeten, of om oude bekenden, schoolkameraden of familie (terug) te zien.

Veel oud-inwoners keren tijdens de kermis terug naar de gemeente waar ze opgroeiden, precies om kermis te vieren. Kermistradities worden op die manier in ere gehouden: heel veel families hebben een typisch ‘kermisgerecht’, een stamcafé waar wordt afgesproken na het bezoek aan de kermis of een vaste datum waarop de kermis met de familie gevierd wordt. Ook de sfeer, de attracties en de typische lekkernijen zijn belangrijke redenen om naar de kermis te gaan.


Het kermisseizoen begint in principe tijdens de carnavalsperiode (februari - maart) en eindigt in november na Wapenstilstand. Tijdens deze periode organiseert bijna elke stad of dorp wel een of meerdere keren per jaar een kermis. Wat neerkomt op een paar duizend kermissen per jaar. De laatste jaren worden er ook steeds meer kermissen georganiseerd tijdens de kerstperiode, rond schaatsbanen en kerstmarkten. Plaatselijke organisaties (sportverenigingen, buurtwerkingcomités, middenstand, horeca ...) werken samen om randactiviteiten te organiseren. Deze lokale verenigingen vieren elk op hun eigen manier kermis met o.a. volksspelen, kermiskoersen duivenlossing, fanfarewedstrijden ...


Tijdens speciale dagen nodigen foorreizigers ook minderbedeelden en mensen met een beperking uit voor een gratis kermis. Al eeuwenlang worden kermissen in een dorp of stad gevierd rond hetzelfde tijdstip. Het ontstaan van de kermis is onlosmakelijk verbonden met andere sociale gewoonten, rituelen en feestelijke gebeurtenissen uit de stads- of dorpsgeschiedenis. Deze hangen vandaag de dag nog steeds samen. Het mag dan ook geen verbazing wekken dat de kermis een kleurrijke geschiedenis kent. In België ligt de organisatie van de kermis in handen van steden of gemeenten.


Er is hierdoor een nauwe samenwerking tussen enerzijds de meer dan 500 besturen en ambtenaren en anderzijds de 1200 actieve foorreizigers. Deze vormen bij wijze van spreken één grote familie en zijn een hechte gemeenschap met hun eigen gebruiken en gewoonten. Ze zijn vaak aan elkaar verwant, aangezien de meesten al generaties lang in de voetsporen van hun ouders treden om het beroep verder te zetten. Huwen gebeurt meestal binnen de gemeenschap. Kermis is een levende en dynamische traditie. Ze is voortdurend in beweging en past zich op verschillende manieren aan, zodat het steeds weer nieuwe generaties weet aan te spreken. Het is een waar volkscultureel gegeven, ingebakken in het sociaal weefsel.