DE BOUZOUKIVAART: EEN PUBLIEKSACTIE ROND DE BOUZOUKICULTUUR.

Wat & Hoe

De bouzouki is een Grieks snaarinstrument dat behoort tot de familie van de langhals-luiten. Het instrument heeft een lange ‘crossing borders’ geschiedenis maar zodra één noot erop gespeeld wordt, waan je je in Griekenland! Vanaf de jaren ’50 speelde de Griekse muziek een steeds grotere rol in het Antwerpse Schipperskwartier. Vertier was een must om het leven op zee te compenseren. Films als “Zorba de Griek” en “Never on Sunday” veroorzaakten in de jaren zestig een enorme hype die ook door de Antwerpenaren op een golf van sympathie kon rekenen. De ’Griekse uitgaanswijk’ met haar ‘bouzoukia’ (Griekse dancings) is met het wegblijven van de Griekse zeemannen spijtig genoeg teloorgegaan. Toch is de bouzouki al die tijd onder ons gebleven. 

Op 20 mei 2023 voer rivierboot ‘De Ark’ van Brussel naar Antwerpen met een poëtische erfgoedmissie: het bijzetten van dit instrument -en alles waar het voor staat- in de klank van de stad, precies daar waar de bouzouki zoveel en zolang bespeeld werd! Deze ‘Bouzoukivaart’ bracht een bouzouki, geschonken door de Griekse mega-ster George Dalaras naar het museum Vleeshuis. Het instrument en haar verhaal behoren er nu tot de collectie. De boottocht over het oudste kanaal van ons land en de ceremonie in het museum werden opgeluisterd door tientallen muzikanten waaronder heel wat bouzoukispelers. Drijvende krachten achter het initiatief waren Poli Roumeliotis en Kris Kaerts die al jaren Grieks erfgoed in kaart brengen in Brussel en Antwerpen. Voor de bouzoukivaart zetten ze een crowdfundingactie op. Het initiatief maakte deel uit van het grotere erfgoedproject ‘IN ΣKIPPERΣTREET’ dat het vergeten Griekse erfgoed in Antwerpen wil verzamelen en een bewaarplek geven. Vele honderden deelnemers participeerden hier al aan: Grieken én Vlamingen.  

Waarin zit volgens u de kracht van uw initiatieven?

Zelfs voor de meest gerodeerde bouzoukispeler moet deze setting buitengewoon zijn geweest. De kracht van dit initiatief zat zeker in haar originaliteit en haar begeestering. In het betrekken en vermengen van veel deelnemers en heel verschillende publieken. In het laten resoneren van dit initiatief onder zeer diverse mensen die zeker niet allemaal Grieken waren. De opname in de collectie van het museum is een eerbetoon en een erkenning voor de Griekse gemeenschap. De bouzouki in de museumcollectie zorgt voor een inkijk in de Griekse cultuur die tussen ons levend wordt gehouden. Het museum Vleeshuis is een prestigieuze plek en was voor velen een ontdekking. 

Wat is uw gouden raad voor anderen?

Wij hopen ook andere erfgoedgemeenschappen die vertrekken vanuit migratie-erfgoed te kunnen inspireren om hun erfgoed te delen met andere publieken dan enkel de eigen achterban en het zichtbaar te maken op originele wijze. Zichtbaarheid geven is een vorm van erkenning! Wij raden iedereen aan om wie het schoentje past, het ook te durven aantrekken! Wandel buiten de begane paden, schuw de schijnwerpers niet. Beleef het erfgoed niet achter coulissen maar draag het uit via een originele setting, vind een plek, de juiste partners en een beklijvende formule om getuigenis af te leggen over gekoesterd erfgoed. 

Tot slot nog dit: een museum is geen begraafplaats! Geen eindpunt. Tradities en erfgoed blijven niet uit zichzelf levend. Ze verdienen aandacht en zelfs heruitvinding! De bouzoukivaart gaf en geeft nog steeds een echte boost.  

Onderneemt u nog andere acties waar u trots op bent? Of heeft u plannen voor andere acties waar u naar uit kijkt?

Samen met het Museum Vleeshuis werd heel organisch een ‘bouzouki-lijn’ uitgetekend, een soort van vervolgparcours. Zo werd er al op de Open Monumentendag van 2023 bouzouki gespeeld in het museum. Wij schrijven momenteel ook aan een bouzouki-cahier, een publicatie die past in een reeks die het museum uitgeeft rond instrumenten die in haar verzameling zitten. Wij leveren eind dit jaar ook een verwervingsfilmpje aan dat later zal gebruikt worden om de Vleeshuis-bezoeker een idee te geven hoe en in welke omstandigheden dit instrument in Antwerpen en in het museum is terechtgekomen en waarom. Zo zal dit filmpje ook erfgoed kunnen worden. Het eerste weekend van oktober toveren wij de Sint-Paulusplaats, dé hang out van de Griekse zeemannen destijds, opnieuw om in één grote bouzoukia of Griekse dancing met live muziek. Hierbij zullen wij ook een eerbetoon brengen aan de Griekse bouzouki-spelers die destijds de wijk zo hebben verlevendigd.

Polynikis vzw - Poli Roumeliotis en Kris Kaerts