Ros Beiaard en Ommegangsreuzen van Dendermonde

In de ommegang komt een uiteenlopend scala aan kunstuitingen aan bod, o.a. toneel, zang, dans en muziek. Paardendressuur, gevechtstechnieken en acrobatie dragen bij tot een indrukwekkend geheel. Zo’n 2000 figuranten, ruim 200 paarden en bijna 20 praalwagens geven gestalte dit traditierijke schouwspel.

Daarnaast vindt elke laatste donderdag van augustus de jaarlijkse reuzenommegang Katuit plaats. Dan trekken de Gildereuzen Indiaan, Mars en Goliath door de stad. In deze avondstoet worden de Gildereuzen omringd door meer dan 1.000 gekostumeerde figuranten. Ook praalwagens, muziekkorpsen, professioneel straattheater, vendelzwaaiers en fakkeldragers zijn van de partij.

Het draagvlak voor dit bijzondere erfgoed is zeer groot. Het mag rekenen op een uitgebreide en diverse erfgoedgemeenschap: de opeenvolgende 4 heemskinderen, de dragers van het Ros Beiaard, de zogenaamde pijnders, de reuzendragers, de Ros Beiaardharmonie, de talrijke figuranten in de ommegangen, het stadsbestuur, het Ros Beiaardcomité, de bewoners, etc. Elk kind dat in Dendermonde naar school gaat, werkt rond het Ros Beiaard en de ommegangsreuzen. Lokale handelaars gaan ermee aan de slag. Verenigingen organiseren tal van activiteiten hieromtrent. In het straatbeeld van Dendermonde verwijzen talrijke standbeelden of straatnamen naar het Ros Beiaard en de ommegangen.

Het erfgoed rond het Ros Beiaard, de Reuzen en de ommegangen maakt deel uit van het alledaagse leven van de Dendermondenaren en vormt een verbindend elementen tussen alle lagen van de bevolking. De ommegangen vormen telkens een hoogtepunt in het socio-culturele leven van de stad.

In de stadsrekeningen van 1460-1461 duikt het Ros Beiaard voor de eerste maal op. Aanvankelijk was het Ros slechts een van de vele onderdelen van de Dendermondse processies. Pas in de loop der eeuwen groeide het Ros Beiaard uit tot hoofdrolspeler van zijn eigen ommegang . Aanvankelijk ging de ommegang op ongeregelde tijdstippen uit, naar aanleiding van bijzondere gebeurtenissen. Sinds 1990 vindt de ommegang om de 10 jaar plaats. De volgende editie is op 30 mei 2021. (Oorspronkelijk werd deze editie gepland op 24 mei 2020, maar vanwege COVID-19 maatregelen wordt het 1 jaar opgeschoven). 

Ook de reuzenommegang Katuit is ontstaan uit een processie. ‘Katuit’ markeerde vroeger het einde van de Dendermondse zomerkermis, die op zijn beurt verbonden was met het kerkwijdingfeest van de Onze-Lieve-Vrouwekerk. In het midden van de 15e eeuw deden de eerste reuzen hun intrede in de Dendermondse ommegangen. Waar de reuzenommegang eerst een zeer eenvoudige optocht was, groeide Katuit sinds het begin van de jaren 1970 uit tot een heus spektakel.

Het Ros Beiaard, de Gildereuzen en ommegang werd in 2008 toegevoegd aan de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid van UNESCO (samen met de Ommegangsreuzen en draken van Mechelen, Ath, Brussel en Mons)

B-Rossen en de Wildemanloop, twee initiatieven in aanloop naar de Ros Beiaard-Ommegang in Dendermonde, werden in 2019 genomineerd voor het Register van inspirerende voorbeelden voor het borgen van immaterieel erfgoed.