Tuimelduiven

Tuimelduiven, of tuimelaars, (in het Turks: ‘taklaçi‘) zijn duiven die salto’s (leren) maken. Hoe lang de traditie van het ‘tuimelduiven’ al bestaat, is niet exact geweten  maar het staat vast dat het gebruik al eeuwen gedaan wordt. De oorsprong ervan ligt in (Centraal-)Turkije, en het populaire gebruik verspreidde zich via emigratie over de rest van de wereld.

Tuimelduiven zijn geen gewone duiven. Gemiddeld worden de dieren zo’n tien jaar oud. Ali Aras zijn oudste duif werd 17 jaar. Deze duiven klapperen heel hard met hun vleugels en aan hun poten hebben ze extra veel veren. Tijdens hun vlucht maken de duiven - razendsnel - af en toe een achterwaartse salto. Dankzij de slow-motion-filmfunctie op een smartphone wordt het veel duidelijker zichtbaar wat een mooie kunstjes deze duiven kunnen doen. 

Uit zichzelf doen de duiven dit niet. Het moet hen aangeleerd worden. Sommige duiven zijn er op een week tijd mee weg, bij andere duiven kan het tot negen maanden duren eer ze het onder de knie hebben. De kunst van het tuimelen moet dan ook constant onderhouden worden. Als de duiven meerdere weken op hok blijven, verleren ze in die tijd enorm veel.

Ali Aras, trotse houder van tuimelduiven

Ali vertelt: 'Ik kreeg de liefde voor tuimelaars mee in het eerste middelbaar, onder andere dankzij het enthousiasme van enkele nonkels. Ook nadat ik in 1992 trouwde en verhuisde van Turkije naar Genk, bleef ik mijn tuimelaarshobby verderzetten.  Door het kruisen van ‘goede’ duiven probeer ik zo goed mogelijke tuimelaars te kweken. Via vrienden uit Turkije krijg ik soms ‘goede’ duiven uit mijn geboorteland. En via contacten in België ruil en ontleen ik duiven om zo te proberen steeds betere tuimelduiven te krijgen. Er kruipt veel tijd in mijn hobby. Elke dag ben ik er uren mee bezig'.

'Via speciale Facebookgroepen en websites hou ik contact met andere kwekers en trainers van tuimelaars. Ik ben niet verbonden aan een vereniging, maar organiseerde vroeger met andere kameraden-hobbyisten maandelijkse veilingen, waar op het hoogtepunt zo’n 200 personen aanwezig waren, uit België, Duitsland, Nederland, Groot-Brittannië, … In grote kooien lieten de kwekers hun beste duiven aan het werk zien'.

Bedreigingen

Tuimelduiven kennen ook wat bedreigingen. Er worden namelijk wel wat tuimelduiven gestolen. Naast diefstal zijn de tuimelaars ook gevoelig aan ziekten. Ook is men best alert voor valken wanneer de duiven uitvliegen en voor vossen of marters als de duiven op hok zitten. De huiskat valt de duiven gelukkig niet aan, maar brengt wel af en toe andere vogels mee.

*Gebaseerd op een interview door Pieter Neirinckx met Ali Aras op 20 augustus 2022.

*Deze inzending kadert binnen het project Beleving. 100 levende gebruiken en tradities in Limburg. Een initiatief van het Limburgs Volkskundig Genootschap, in samenwerking met ECRU Erfgoed en Erfgoed Haspengouw, Werkplaats immaterieel erfgoed, Openluchtmuseum Bokrijk, Heemkring Vaart, Haspengouw. TV vzw, Academie voor Streekgebonden Gastronomie en AVANSA-Limburg.