Schijt je rijk in Maasmechelen

Het is een jaarlijkse traditie sinds de jaren ‘90 in Maasmechelen. Op 15 augustus vindt elk jaar weer ‘schijt je rijk’ plaats. Oorspronkelijk werd dit koeschijten georganiseerd op het kermisplein aan het dorp, afgezet met nadarafsluitingen, maar tegenwoordig is  het voetbalveld van Grimbie 69 the place to be.

Ter voorbereiding van de jaarlijkse traditie wordt het voetbalveld in maar liefst 2400 vakken onderverdeeld. Het maakt niet zoveel uit hoe groot het speelveld is: je maakt het zo groot als je wil. Tegenwoordig verdelen vakken van circa een meter op een meter op het voetbalveld. Indien er een half plein gebruikt wordt, dan zijn de vakken een halve meter op een halve meter. De vakken worden aangeduid met letters en getallen. De letters 'I' en 'O' vallen weg omdat ze te fel op cijfers lijken. De nummers worden willekeurig over het veld verdeeld. Een vak dat bijvoorbeeld op 23 meter staat kan A23 heten of A-001.  Het bestuur van Grimbie slaagt erin om steevast circa 2200 tot 2300 lotjes te verkopen. Een lootje voor één vak kost 2,5 euro. 

Op de dag zelf is er vaak een rommelmarkt op het B-veld van Grimbie 69 en er staat een springkasteel voor de kinderen. Maar iedereen maakt zich op voor ‘schijt je rijk’. Tussen 15 en 16 uur wordt er een dier op het voetbalveld gezet. Er zijn jaarlijks zo’n 200 tot 300 mensen aanwezig, een orkest luistert het evenement muzikaal op. Er zijn zelfs vaste gasten die jaarlijks van Frankrijk komen! De aanwezigen kopen lotjes voor maximaal 50 euro, de meesten voor minstens 5 of 10 euro.

Meestal is het wachten tot 18 à 19 uur voor de ‘beslissing’ van het dier valt: de eigenaar van het overeenkomstige lot op het veld waar het dier zijn behoefte doet, wint. De winnaar gaat met de hoofdprijs van 500 euro naar huis, bij fysieke aanwezigheid zelfs met 600! De lotjes voor de aanpalende vakken van het winnende vak zijn allemaal 50 euro waard. Indien de winnaar niet aanwezig is, wordt deze onmiddellijk verwittigd en opgehaald om zijn of haar prijs in ontvangst te nemen én voor een foto. Het is zelfs al gebeurd dat de winnaar zich eerst wilde wassen, de haren verzorgen en dan pas kon komen… Het winstbedrag is sinds de start altijd hetzelfde gebleven, de 100 euro extra dient om de mensen te lokken om aanwezig te zijn. 

Het is ook traditie dat de winnaar meestal een rondje trakteert, op deze wijze laat de winnaar ongeveer 100 euro van de hoofdprijs liggen… Als er een onverkocht lotje gewonnen heeft, wordt het vakje ernaast genomen, de hoofdprijs gaat altijd uit. Wanneer het dier aan de zijlijn kakt, dan is de winst voor de club, want dan zijn er geen aanpalende vakken.

Vroeger deed een koe de dienst in het spel, maar tegenwoordig is dit een kleine pony. 'Ook deze dieren moeten hun behoeften doen’, zeggen de organisatoren. Er zijn immers minder boeren, dus het is moeilijker om een koe te vinden. Het kan ook voorkomen dat het dier niet wil kakken, dan worden alle lotjes in een zak gedaan en volgt er een trekking. Ooit is er zelfs een groot paard gaan lopen en zijn ze het dier moeten gaan vangen.

Het initiatief kwam van café Berti waar de minivoetbal samen kwam. Tegenwoordig organiseren Chretien en Willy, als verantwoordelijken van de voetbalploeg, mee het evenement: ze maken de lotjes, gaan de straten af van deur tot deur. Deze traditie wordt jaarlijks ingericht om de kas van de voetbalploeg te spijzen. Maar liefst vier weken wordt er van huis tot huis gegaan. De bestuursleden gaan enkel in Grimbie rond, bij de kermis, bij vrienden en kennissen. De spelers van de ploeg krijgen 10 lotjes. Ze mogen kiezen: of ze zelf verkopen of houden. Dit is inbegrepen in het lidgeld; ze krijgen dus 25 euro van hun lidgeld terug. De traditie bestaat ook op andere plaatsen, maar in Grimbie wordt het al zeker 25 jaar gedaan!

*Gebaseerd op de originele tekst en interview met Willy Salden (ondervoorzitter) en Chretien Vincken (bestuurslid) door Jonas Slegers.

*Deze inzending kadert binnen het project Beleving. 100 levende gebruiken en tradities in Limburg. Een initiatief van het Limburgs Volkskundig Genootschap, in samenwerking met ECRU Erfgoed en Erfgoed Haspengouw, Werkplaats immaterieel erfgoed, Openluchtmuseum Bokrijk, Heemkring Vaart, Haspengouw. TV vzw, Academie voor Streekgebonden Gastronomie en AVANSA-Limburg.