Bulgaarse horo dansen in Brussel

De traditionele Bulgaarse dans horo wordt beoefend en overgedragen door de Bulgaarse gemeenschap in België. Iedereen kan de horo dansen, ongeacht hun leeftijd, geslacht, nationaliteit, etniciteit, religie of andere kenmerken. Horo's worden bij elke gelegenheid uitgevoerd: van vrolijke gelegenheden, zoals familiefeesten of vieringen en gemeenschapsbijeenkomsten, tot trieste gelegenheden. In vreugde en verdriet, we groeien ermee op. We geven het door van generatie op generatie. Tijdens feestelijkheden worden kinderen altijd uitgenodigd om mee te dansen, zo krijgen ze zin om deze dans te leren.

De basis bestaat uit bewegingen, ritmes, pasjes, heel oude figuren en geluiden, die een soort alfabet vormen. Ze verschillen van regio tot regio. Die basiselementen smolten doorheen de tijd aan elkaar tot vaste formats, kant-en-klare modules. Dit werden de ‘authentieke’ Bulgaarse horo’s, typerend voor een bepaalde streek of plaatselijke variaties.

Een horo wordt meestal in een kring gedanst, maar sommige horo’s vormen een slingerbeweging of worden op een lijn gedanst. De gebruikelijke manier van dansen is hand in hand, maar deelnemers kunnen elkaars handen ook vasthouden door hun armen voor of achter het lichaam te kruisen. De groep beweegt meestal naar rechts.

Deze traditionele Bulgaarse dansen hebben in veel gevallen een achtergrond die terug te voeren is tot het dagelijkse leven van weleer. Denk maar aan de ‘tropoli’ waarbij het gestamp met de voeten direct te relateren is aan de boeren die na terugkomst van het land hun laarzen van klei en modder ontdeden.

Naast de dansen die men het gehele jaar door in Bulgarije danst, kent men ook traditionele dansen die slechts bij bepaalde gelegenheden worden uitgevoerd. De oogstliederen en -dansen worden bijvoorbeeld uitgevoerd op het land bij het binnenhalen van de graanoogst. Tijdens de druivenoogst danst men de ‘grosjdowe’ en tijdens de jaarlijkse rozenfestivals wordt de ‘rozowèdans’ uitgevoerd. Direct verwant aan Pinksteren is de ‘roesalidans’. Deze wordt in de week na Pinksteren uitgevoerd. Met behulp van een stok worden boze geesten en ziekten geweerd. Geen wonder ook dat sommigen zelfs geloven dat het dansen van specifieke horo’s bijdraagt aan de gezondheid van bepaalde organen.

Deze traditionele dansen, die de ziel van het Bulgarije van weleer in zich dragen, worden door velen gekoesterd, zeker – maar niet alleen – door de oudere generatie. Daarnaast zijn er ook modernere creaties, choreografieën, die bedoeld zijn om op het podium te worden opgevoerd, maar die de traditie en het regionale "alfabet" van de basiselementen respecteren.

“Het gemeenschapsgevoel in Bulgarije is heel groot wanneer mensen samen dansen. Voor sommigen voelt het zelfs aan als een soort van meditatie of als een connectie met het universum en met elkaar. Hier in België was ik verrast te merken dat onze dansen geïnteresseerden van verschillende herkomst aantrekken. Vaak zijn ze zo gepassioneerd dat ze zelfs de Bulgaarse taal leren. Dat geeft een ander soort van gemeenschapsgevoel. Voor mij is zo’n diverse dansgroep een meerwaarde.” (Miglena)

“Wat me meteen aantrok in de Bulgaarse folkloredansen is de mix van authenticiteit en moderniteit. Deze dansen doen muzikale tradities en choreografieën verderleven, maar linken ze eveneens aan het leven van vandaag. Sinds het begin voelde ik dat deze dansen deel uitmaken van het DNA van de Bulgaren, wat hun leeftijd ook is. Een ander fascinerend aspect, is de energie die circuleert tussen de dansers wanneer ze elkaar bij de hand, sjaal, riem of touw vasthouden. Ik had dit nooit eerder meegemaakt. Wanneer je begint met dansen, zet de groep zich in een cirkel en van zodra de muziek begint is het alsof je verbonden bent met het universum en met een creatieve kracht. Het is echt magisch! Probeer een Bulgaar of Bulgaarse eens van dansen of zingen te weerhouden wanneer de eerste noten van de muziek zich laten horen. Je zal zien, dat is onmogelijk.” (Elisabeth)

*Met dank aan Kitty Westheim voor de input bij deze tekst.